Quang cảnh Hội nghị. Ảnh: VGP/Thế Phong
Từ ngày 1/9 đến ngày 15/12 hằng năm, các hồ thủy điện A Vương, Đắk Mi 4 và Sông Tranh 2 trên lưu vực sông Vu Gia-Thu Bồn phải vận hành theo nguyên tắc thứ tự ưu tiên: Thứ nhất, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các công trình thủy điện A Vương, Đắk Mi 4 và Sông Tranh 2, không để mực nước hồ chứa vượt cao trình mực nước lũ kiểm tra với mọi trận lũ có chu kỳ lặp lại nhỏ hơn hoặc bằng 1.000 năm; thứ hai, góp phần giảm lũ cho hạ du; thứ ba, bảo đảm hiệu quả phát điện.
Việc vận hành các công trình xả của các hồ chứa phải thực hiện theo đúng Quy trình vận hành công trình xả đã được ban hành nhằm đảm bảo ổn định cho hệ thống công trình đầu mối.
Nguyên tắc vận hành các hồ thủy điện A Vương, Đắk Mi 4 và Sông Tranh 2 trong mùa lũ phải đảm bảo chức năng giảm lũ cho hạ du. Cụ thể là không cho phép sử dụng phần dung tích hồ từ cao trình mực nước dâng bình thường đến cao trình mực nước lũ kiểm tra để điều tiết lũ khi các cửa van của công trình xả chưa ở trạng thái mở hoàn toàn, trừ trường hợp đặc biệt theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ hoặc Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai.
Khi vận hành giảm lũ cho hạ du phải tuân thủ quy định về trình tự, phương thức đóng, mở van các công trình xả đã được các cấp có thẩm quyền ban hành, bảo đảm không gây lũ đột ngột, bất thường đe dọa trực tiếp đến tính mạng, tài sản của nhân dân khu vực ven sông ở hạ du hồ chứa; trong mùa lũ, khi chưa tham gia vận hành giảm lũ cho hạ du, mực nước các hồ chứa không được vượt mực nước cao nhất trước lũ của các hồ thủy điện A Vương ở cao trình 376m, Đắk Mi 4 ở mức 255m và Sông Tranh 2 ở mức 172m.
Trong quá trình vận hành phải thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin về tình hình thời tiết, mưa, lũ; mực nước tại các trạm thủy văn, mực nước, lưu lượng đến hồ và các bản tin dự báo tiếp theo để vận hành, điều tiết cho phù hợp với thực tế. Khi kết thúc quá trình giảm lũ cho hạ du phải đưa dần mực nước hồ về cao trình mực nước trước lũ nên trên, trừ trường hợp quy định.
Quy trình quy định rõ mực nước đón lũ của các hồ khi tham gia giảm lũ cho hạ du gồm: Hồ thủy điện A Vương ở cao trình 370m (cao trình mực nước chết 340m), Đắk Mi 4 cao trình 251m (cao trình mực nước chết 240m) và Sông Tranh 2 cao trình 165m (cao trình mực nước chết 140m); mực nước tại các trạm thủy văn để quyết định vận hành các hồ giảm lũ gồm trạm Ái Nghĩa ở mức 8,5m, trạm Câu Lâu ở mức 3,5m.
Việc vận hành hồ chứa giảm lũ cho hạ du đối với các hồ A Vương, Đắk Mi 4 và Sông Tranh 2 do Trưởng Ban chỉ huy PCLB và TKCN tỉnh Quảng Nam quyết định; đối với tình huống bất thường, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam sẽ quyết định việc vận hành ba hồ chứa này.Trong điều kiện thời tiết bình thường sẽ do Giám đốc các đơn vị quản lý, vận hành hồ chủ động vận hành điều tiết.
Theo Quy trình, khi không tham gia vận hành giảm lũ cho hạ du, nếu có yêu cầu của UBND TP Đà Nẵng thì hồ thủy điện Đắk Mi 4 phải xả nước về lưu vực sông Vu Gia theo yêu cầu nhưng không vượt quá 12,5m3/s.
Quy trình quy định rõ trách nhiệm, tổ chức vận hành các hồ chứa A Vương, Đắk Mi 4 và Sông Tranh 2 và cung cấp thông tin, báo cáo đối với các Bộ trưởng: TNMT, NNPTNT, Công thương, Xây dựng, Chủ tịch UBND và Trưởng Ban Chỉ huy PCLB-TKCN tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, Giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia và thủ trưởng các đơn vị quản lý, vận hành hồ và các cơ quan liên quan.
Kết luận Hội nghị, ông Nguyễn Thái Lai, Thứ trưởng Bộ TNMT yêu cầu các nhà máy thủy điện phảithực hiện đầy đủ Quy trình vận hành các hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia-Thu Bồn, đảm bảo nguyên tắc lũ không chồng lũ, góp phần giảm lũ và đảm bảo an toàn cho công trình và hiệu quả phát điện. Trong mùa lũ luôn đảm bảo dung tích hồ chứa để đón lũ; đối với các đơn vị dự báo, cần tăng cường năng lực, bổ sung mạng lưới cung cấp thông tin chính xác về diễn biến thời tiết; Cục Quản lý tài nguyên nước tổ chức hướng dẫn tập huấn, tổ chức kiểm tra, tổng kết việc thực hiện Quy trình, …
“Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan Trung ương, địa phương sẽ sớm xây dựng kịch bản xử lý tình huống và môi trường trong mùa lũ; khẩn trương hoàn thiện dự thảo quy trình điều tiết nước mùa cạn, tiến tới ban hành Quy trình vận hành cả năm của các hồ trên lưu vực sông Vu Gia-Thu Bồn” ông Nguyễn Thái Lai, cho hay.
Đại diện các đơn vị, địa phương tại hội nghị đều đánh giá cao tính khả thi của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia-Thu Bồn và cho rằng Quy trình đã được ban hành một cách kịp thời, đồng thời cam kết thực hiện Quy trình này một cách nghiêm túc.